II. Kumullar nelerdir?
III. Kumulların türleri
IV. Kumulların oluşumu
V. Kumul ekolojisi
VI. Kumul koruma
VII. Kumul turizmi
VIII. Kumul tehlikeleri
IX. Kumul yönetimi
Sıkça Sorulan Sorular
| Hususiyet | Kum tepecikleri | Görünüm Fotoğrafçılığı | Tabiat Fotoğrafçılığı | Çöl Fotoğrafçılığı | Yolculuk Fotoğrafçılığı |
|---|---|---|---|---|---|
| Vaziyet | Çöller, kıyı yerleri, dere yatakları | Aleni alanlar, dağlar, kıyı şeritleri | Ormanlar, dağlar, sulak alanlar | Çöller, dağlar, kıyı şeritleri | Dünya genelinde |
| Mevsimsellik | Yaz ve sonbaharda en iyisi | İlkbahar ve yazları en iyisi | İlkbahar ve yazları en iyisi | Kış ve ilkbaharda en iyisi | En iyi sene boyu |
| Teçhizat | Geniş açılı lens, tripod, polarize filtre | Tripod, DSLR ya da aynasız kamera, geniş açılı lens | Tripod, DSLR ya da aynasız kamera, telefoto lens | Tripod, DSLR ya da aynasız kamera, geniş açılı lens | Tripod, DSLR ya da aynasız kamera, geniş açılı lens |
| İpuçları | Yere yakın durun, gün doğumunda ya da gün batımında çekim yapın, polarize filtre kullanın | İlgi cazibeli kompozisyonlar bulun, manzarayı yakalamak için geniş açılı bir lens kullanın, pozlamalarınızı ayarlayın | Yaban yaşamını arayın, ayrıntıları yakalamak için telefoto lens kullanın, pozlamalarınızı aralıklı hale getirin | Gün doğumunda ya da gün batımında çekim yapın, polarize filtre kullanın, ilgi çekici dokular arayın | Yeni bölgeleri keşfedin, yeni insanlarla tanışın, değişik kültürleri öğrenin |
II. Kumullar nelerdir?
Kum tepecikleri, rüzgar tarafınca şekillendirilen kum birikimleridir. Çöller, kıyı yerleri ve dere yatakları dahil olmak suretiyle muhtelif ortamlarda oluşurlar. Kum tepeciklerinin boyutları birkaç metreden birkaç kilometreye kadar değişebilir ve yükseklikleri metrelere kadar ulaşabilir.
Kum tepecikleri, rüzgarın kum tanelerini bir yüzeyin üstüne savurmasıyla doğar. Rüzgar estikçe, kum taneleri birbirleriyle ve yüzeyle çarpışır ve zikzak bir desende hareket etmelerine yol açar. Sıçrama olarak malum bu desen, kum tepeciklerinin karakteristik şeklinden mesuldür.
Kumullar çevrenin mühim bir parçasıdır. Muhtelif nebat ve hayvanlar için hayat alanı sağlarlar ve kıyı şeritlerini erozyondan korumaya destek olurlar. Kumullar ek olarak, Dünya yüzeyine ulaşan güneş ışığı miktarını düzenlemeye destek oldukları için küresel iklim sisteminde de rol oynarlar.
III. Kumulların türleri
Kumullar üç ana tipte sınıflandırılabilir:
- Barchan kumulları
- Enine kumullar
- Parabolik kumullar
Barchan kumulları, rüzgarın bir yönden esen rüzgarla oluşan hilal şeklindeki kumullardır. Enine kumullar, rüzgarın iki yönden esen rüzgarla oluşan uzun, doğrusal kumullardır. Parabolik kumullar, rüzgarın bir yönden esen ve sonrasında bir mani tarafınca yukarı doğru saptırılmasıyla oluşan U şeklindeki kumullardır.
Kumullar boyutlarına nazaran de sınıflandırılabilir. Minik kumullara ripple, orta büyüklükteki kumullara kumul ve büyük kumullara erg denir.
Kumulların türü ve büyüklüğü, rüzgar hızı, mevcut kum miktarı ve arazinin eğimi şeklinde bir takım faktöre bağlı olarak belirlenir.
IV. Kumulların oluşumu
Kum tepecikleri, rüzgarla taşınan kumun birikmesiyle doğar. Rüzgar, bir plaj ya da çöl şeklinde bir kaynak alanından kum taneciklerini alır ve bu tarz şeyleri bırakıldığı bir birikim alanına taşır. Biriktirme alanı çoğu zaman bir vadi ya da çöküntü şeklinde alçak bir alandır. Kum taneleri, rüzgar hızına, yönüne ve mevcut kum miktarına bağlı olarak muhtelif şekillerde birikir.
En yaygın kumul türü hilal şeklindeki barchan kumuludur. Barchan kumulları, rüzgar durağan(durgun) bir yönden estiğinde doğar. Kum taneleri kumulun rüzgar altı tarafına birikir ve kumul rüzgar yönünde hareket eder.
Öteki kumul türleri içinde doğrusal kumullar, star kumullar ve parabolik kumullar bulunur. Doğrusal kumullar, durağan(durgun) bir yönde esen rüzgarlar tarafınca açılan uzun, düz kumullardır. Star kumullar, birden fazla yönden esen rüzgarlar tarafınca oluşturulur. Parabolik kumullar, rüzgara bakan içbükey bir tarafa haiz hilal benzer biçimde kumullardır.
Kumulların oluşumu, rüzgar hızı, yönü ve mevcut kum miktarı şeklinde muhtelif faktörlerden etkilenen kompleks bir süreçtir. Kumulların incelenmesine eoliyen jeomorfoloji denir.
V. Kumul ekolojisi
Kumullar birçok kurak ve yarı kurak bölgenin ekolojisinin mühim bir parçasıdır. Muhtelif nebat ve hayvanlar için hayat alanı sağlarlar ve ek olarak gıda ve su döngüsünde rol oynarlar.
Kumullarda yaşayan bitkiler, su eksikliği ve kumun devamlı hareketi şeklinde sıkıntılı koşullara ahenk elde etmiştir. Kendilerini kuma sabitlemelerine destek olan derin kökleri vardır ve çoğu zaman su kaybını azaltmaya destek olan minik yaprakları vardır.
Kumullarda yaşayan hayvanlar içinde kemirgenler, sürüngenler, kuşlar ve böcekler bulunur. Bu hayvanlar sıkıntılı koşullara muhtelif şekillerde ahenk elde etmiştir. Örnek olarak kemirgenler, serin kalmalarına ve yırtıcılardan kaçmalarına destek olan yuvalara haizdir. Kertenkeleler ve yılanlar şeklinde sürüngenler, sıcağa ve su eksikliğine dayanabilirler. Kum kuşları ve yağmur kuşları şeklinde kuşların, kumda yürümelerine destek olan uzun bacakları vardır. Karıncalar ve böcekler şeklinde böcekler, kuma gömülerek ya da bitkilerin gölgesinde yaşayarak sıkıntılı koşullarda hayatta kalabilirler.
Kumullar gıda ve su döngüsünde mühim bir rol oynar. Suyu ve gıdaları hapsetmeye destek olurlar, bu da bitkiler ve hayvanlar tarafınca kullanılabilir. Ek olarak erozyonu önlemeye destek olurlar, bu da toprağı su baskınlarından ve öteki hasarlardan koruyabilir.
VI. Kumul koruma
Kumullar, insanlara ve yaban yaşamına muhtelif faydalar elde eden mühim ekosistemlerdir. Kıyı şeritlerini erozyondan korumaya, bitkiler ve hayvanlar için hayat alanı sağlamaya ve sudan kirleticileri filtrelemeye destek olurlar. Sadece kumullar, geliştirme, arazi aracı kullanması ve iklim değişikliği şeklinde bir takım insan faaliyeti tarafınca da tehdit edilmektedir.
Kumulların korunması, bu kıymetli ekosistemleri ve sağladıkları yararları korumak için önemlidir. Kumulları korumak için yapılabilecek bir takım şey vardır, bunlar içinde şunlar yer alır:
- Kumulların korunan alan olarak belirlenmesi
- Kumulların yakınındaki alanlarda sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmek
- Kumullarda arazi aracı kullanımının kısıtlanması
- Halkın kumulların önemi hikayesinde eğitilmesi
Beraber emek harcayarak kumulların korunmasına ve bu kıymetli ekosistemlerin gelecek nesiller için korunmasına destek olabiliriz.
VII. Kumul turizmi
Kum tepecikleri popüler bir gezinsel yerdir ve bunun iyi bir sebebi vardır. Olağanüstü manzaralar, sıkıntılı yürüyüş ve bisiklet parkurları ve kum sörfü, kızak ve öteki aktiviteler için fırsatlar sunarlar. Sadece turizmin kum tepecikleri üstünde aşınma, kirlilik ve nebat örtüsünün çiğnenmesi şeklinde negatif tesirleri de olabilir.
Turizmin negatif etkilerini en aza indirmek için kumulları sürdürülebilir bir halde tedvir etmek önemlidir. Bu şöyle yapılabilir:
- Turistlere kumulların önemi ve bunların iyi mi korunacağı hikayesinde tahsil vermek
- Turistlerin kumullar üstündeki etkilerini en aza indirmek için otopark, wc ve patika şeklinde olanaklar sağlamak
- Arazide enstruman kullanma ve çöp atma şeklinde illegal faaliyetleri önlemek için düzenlemelerin uygulanması
Bu yönergeleri izleyerek kumulların gelecek nesiller için güzel ve sürdürülebilir bir gezim merkezi olmasını sağlayabiliriz.
Kumul tehlikeleri
Kumullar hem insanoğlu bununla beraber mallar açısından pek oldukça vehamet yaratabilir.
Kumullarla ilişkili en yaygın tehlikelerden bazıları şunlardır:
- Kum kaymaları
- Kum esiyor
- Kum fırtınaları
- Kumul tecavüzü
- Kumul yangınları
Kum kaymaları, büyük bir kum hacminin birdenbire kaymasıyla meydana gelir, çoğu zaman kumulun eğimindeki bir değişim ya da kum üstündeki suyun ağırlığı sebebiyle. Kum kaymaları, insanları ya da yapıları gömebilecekleri için oldukça tehlikeli olabilir.
Kum savrulmaları, kuvvetli rüzgarların kumu alıp, çoğu zaman uzun mesafeler süresince taşımasıyla meydana gelir. Kum savrulmaları mülke zarar verebilir ve soluk almayı zorlaştırabilir.
Kum fırtınaları, büyük oranda kumun kuvvetli rüzgarlar tarafınca havaya kaldırılmasıyla doğar. Kum fırtınaları teneffüs problemlerine niçin olabileceği ve görmeyi zorlaştırabileceği için oldukça tehlikeli olabilir.
Kumul tecavüzü, kum tepecikleri yapılara ya da yollara yaklaştığında meydana gelir. Kumul tecavüzü mülke zarar verebilir ve yollara ve binalara erişimi zorlaştırabilir.
Kumul yangınları, kum tepecikleri alev aldığında meydana gelir. Kumul yangınları oldukça tehlikeli olabilir, şundan dolayı hızla yayılabilir ve söndürülmesi zor olabilir.
Kum tepecikleri güzel ve büyüleyici bir organik hususiyet olabilir, sadece bununla birlikte bir takım vehamet de oluşturabilirler. Bu tehlikelerin bilincinde olmak ve bunlardan kaçınmak için önlemler almak önemlidir.
IX. Kumul yönetimi
Kumul yönetimi, insan yerleşimlerini ve altyapıyı korumak ve organik ekosistemleri muhafaza etmek için kumulların hareketini denetim etme sürecidir. Kumulları tedvir etmek için kullanılabilecek muhtelif teknikler vardır, bunlar içinde şunlar yer alır:
- Kumul stabilizasyonu: Bu, kumulların yerinde tutulmasına destek olmak için üstlerine nebat örtüsü dikilmesini ihtiva eder.
- Kumul çitleme: Bu, kumulların insan yerleşimlerine ya da altyapıya saldırı etmesini önlemek için etrafına çit inşa etmeyi ihtiva eder.
- Kumul şekillendirme: Bu, kumulların hasara niçin olma olasılığını azaltmak için suni olarak yine şekillendirilmesini ihtiva eder.
- Kumulların taşınması: Bu, kumulların problem yaratma olasılıklarının daha azca olduğu yeni bir yere taşınmasını ihtiva eder.
Kumulları yönetmenin en iyi yolu, muayyen duruma bağlı olarak değişecektir. Birtakım durumlarda, değişik tekniklerin bir kombinasyonunu kullanmak gerekebilir.
Kumul yönetimi, insan yerleşimlerini ve altyapıyı korumanın ve organik ekosistemleri muhafaza etmenin mühim bir parçasıdır. Kumulları dikkatli bir halde yöneterek, çevrede dirimsel bir rol oynamaya devam etmelerini sağlamaya destek olabiliriz.
S: Kumulların değişik türleri nedir?
A: Kumulların birçok değişik türü vardır sadece en yaygın olanları şunlardır:
- Barkan kumulları: Tek yönden esen rüzgarlarla oluşan hilal biçimli kumullardır.
- Enine kumullar: Bunlar iki yönden esen rüzgarların oluşturduğu uzun, doğrusal kumullardır.
- Star kumulları: Bunlar star benzer biçimde bir desene haiz olan ve muhtelif yönlerden esen rüzgarlarla oluşan kumullardır.
S: Kumullar iyi mi doğar?
A: Kumullar, rüzgarla savrulan kumun bir yerde birikmesiyle doğar. Oluşan kumul türü, rüzgarın yönüne, mevcut kum miktarına ve arazinin eğimine bağlıdır.
S: Kumulların yüz yüze olduğu tehditler nedir?
A: Kumullar muhtelif faktörler tarafınca tehdit edilmektedir, bunlar içinde şunlar yer verilmiştir:
- Açınma: Yolların, binaların ve öteki altyapıların inşası kumulları tahrip edebilir ve organik süreçlerini bozabilir.
- İklim değişikliği: İklim değişikliği hayattaki çöllerin genişlemesine niçin oluyor, bu da kumulların kaybolmasına yol açıyor.
- Aşırı otlatma: Hayvanların aşırı otlatılması kumullara zarar verebilir ve onları erozyona karşı daha kırılgan hale getirebilir.
0 Yorum